In het boek Tot de laatste akte! komt een aantal van deze fanaten aan het woord. Schrijver Barend de Voogd (tevens hoofdredacteur van Schokkend Nieuws, voor de goede orde) interviewde 19 filmverzamelaars over hun relaties met film, hun collecties, hun achtergronden en passies. Want passie moet je hebben wanneer je aan deze hobby begint, dat wordt uit de verhalen al snel duidelijk. Passie, en technische kennis. En geld en ruimte. Want het kan gaan om 8mm-, 16mm- of zelfs stapels van heuse 35mm-‘reels’. Veel omvangrijker, zwaarder en duurder dan zo’n DVD. Maar ook echter, magischer en in de juiste handen scherper en mooier.
De ene verzamelaar is gespecialiseerd in reclamefilmpjes, de ander gaat voor documentaires en propaganda, en sommigen spieden naar bioscoopfilms. Allemaal lopen ze noodgedwongen door een grijs gebied heen als het gaat om legaliteit en rechten. Filmrollen zijn officieel meestal eigendom van de filmmaatschappijen, en nadat een band in roulatie is geweest dient die ofwel teruggegeven ofwel vernietigd te worden. Iedere filmrol in handen van verzamelaars heeft dus zo zijn eigen verhaal, of op z’n minst een vraagteken.
Deze ‘schaduwzijde’ van het verzamelen zorgt er automatisch voor dat het boek nooit te droog wordt, want iedereen heeft wel wat spectaculaire wapenfeiten te melden. Rob Buskop vloog ooit met een privévliegtuigje naar Engeland om stiekem een paar pronkstukken voor zijn collectie op te pikken. Jenny en René van Vught vonden in een legendarisch archief de laatste missende akte van hun versie van Sergio Leone’s ONCE UPON A TIME IN THE WEST. Emiel de Jong heeft naast een collectie films met genreklassiekers THE EXORCIST en ARMY OF DARKNESS ook nog een geweldige verzameling projectoren, waaronder eentje die gesigneerd is door John Waters.
Daarentegen gaat het ook wel eens fout natuurlijk: een aangekochte film kan stikken van de kabels en breuken, incompleet zijn of is soms zelfs al zuur aan het wegrotten: het gevreesde “Vinegar Syndrome”. Maar ook een recente film van goede kwaliteit kan zo z’n haken en ogen hebben: al trof Hans Keller persoonlijk geen blaam, toch kwam hij in de rechtbank terecht toen zijn kopie van James Camerons TITANIC een gestolen exemplaar bleek te zijn. En verzamelaar Gerrit Bakhuizen bleek bizar genoeg na verloop van tijd allergisch te zijn geworden voor de chemische stoffen in de films, zodat hij zijn collectie vaarwel moest zeggen.
Echt smullen wordt het voor de Schokkend-Nieuws-lezer wanneer de echte curiosa en genretitels aan de beurt komen. Het boek is doorspekt met filmposters om je vingers bij af te likken, en wanneer de collectie van Michael Helmerhorst ter sprake komt zou je willen dat de man een eigen museum had dat dagelijks geopend zou zijn. Thrillers uit de jaren zeventig, obscure horror uit de jaren vijftig, van Troma tot Fellini… als het maar apart is, is Michael erin geïnteresseerd.
En als een rode draad door alle interviews heen komt de naam Ab Oorthuis naar voren, een Haarlemse handelaar die naast een porno-bioscoopje ook nog een filmwinkel had. Iedere verzamelaar heeft wel een paar mooie of minder mooie verhalen over de man.
Ondanks alle verschillen tussen deze mensen laat het boek toch vooral ook de overeenkomsten zien. Van boeven en hobbyisten tot filmhistorici, allen zijn bewaarders van een verdwijnend cultureel erfgoed. Vele titels zouden zonder deze verzamelaars verloren zijn gegaan, om over kennis en zelfs apparatuur nog niet te spreken. Het is overduidelijk een klein wereldje, waar ook genoeg plaats is over de nodige haat en nijd, maar over hun liefde voor film bestaat geen twijfel.
Het boek TOT DE LAATSTE AKTE! kost €29,90 (ex verzendkosten) en is alleen via het GDI te bestellen.
TOT DE LAATSTE AKTE! 19 filmverzamelaars en hun sterke verhalen
226blz. / Geoffrey Donaldson Instituut
www.donaldsoninstituut.nl ISBN 978-90-821119-2-7
