Vanaf morgen tot en met 9 september in EYE, het nieuwe filmmuseum te Amsterdam: Stanley Kubrick: The Exhibition. De tentoonstelling met originele objecten uit o.a. 2001: A SPACE ODYSSEY en THE SHINING mag je niet missen. Schokkend Nieuws ging vast kijken.
Wat heeft Jan Harlan, vanaf 1975 de vaste producent van Stanley Kubrick (1928-1999), geleerd van de beroemde regisseur? “To be in love with the project. Anders hou je het niet vol om vier, vijf jaar lang te werken aan één enkele film.” Harlan onderschat het nog. Kubricks liefde voor de film en zijn legendarische perfectionisme zorgden ervoor dat het vaak veel en veel langer duurde. Zo kocht Kubrick de filmrechten van Arthur Schnitzlers Traumnovelle in 1970, maar voltooide de daarop gebaseerde film pas in 1999. EYES WIDE SHUT zou meteen zijn laatste zijn. Welke legende of mythe over de veelbesproken regisseur irriteert zijn weduwe Christiane Kubrick nog het meest? “Heb je een paar uur? Dat hij een helikopter huurde om insecticide over onze tuin te sproeien. Dat hij kinderen molesteerde. Dat hij toeristen vermoordde…”
Harlan en Christiane Kubrick waren vandaag aanwezig bij de perspresentatie van Stanley Kubrick: The Exhibition. EYE toont bijna 1.200 m² aan foto’s, brieven, kostuums, scenario’s, camera’s en originele attributen uit vrijwel alle films die Kubrick maakte. De tentoonstelling is samengesteld door de conservatoren van het Deutsches Filmmuseum en bestaat, naast een paar posters uit EYE’s eigen collectie, voornamelijk uit objecten die Kubrick in zijn huis in Engeland verzamelde.
Christiane Kubrick: “Ik was opgelucht dat er een conservator was die me vertelde wat ik met al die spullen moest doen. Het enige wat ik geleerd had, was hoe ik eroverheen moest klimmen. I’ll take care of it, zei Stanley altijd. Dat kwam er nooit van. En nu was Stanley dood en het was afschuwelijk om tegen al die troep aan te kijken.”
– “Hij wilde het zeker bewaren voor de toekomst,” zegt conservator Hans-Peter Reichmann. “Hij had bijvoorbeeld koffers met labels als The Shining, Clockwork Orange, enzovoort.”
– “Hij had ook koffers,” riposteert Christiane Kubrick droogjes, “met het label Things.”
Toch mogen we de regisseur dankbaar zijn voor zijn verzamelwoede. De tentoonstelling is indrukwekkend en begint met een zwart-wit foto van een krantenverkoper die treurt om de dood van president Roosevelt. De foto, die op 26 juni 1945 gepubliceerd werd in Look Magazine, was de eerste kennismaking van het publiek met de zo visueel ingestelde Kubrick. Zes jaar later ging zijn eerste korte film in première, DAY OF THE FIGHT, een documentaire over een bokskampioen. Ook die film is te bekijken in EYE en het zijn juist dit soort documenten die de expositie uniek maken. Veel van zijn films kennen we immers al, maar wat kun je toch genieten van bijvoorbeeld die productiememo van SPARTACUS (1960) waar op een klein papiertje voor een enkele opnamedag gereserveerd staan: ‘200 horses, 20 chariots [en] 3000 slaves’!
De expositie bestaat, na een inleidende ruimte, uit een tiental kleine zalen die elk gewijd zijn aan één film. Beginnend vanaf KILLER’S KISS (1955), via bijvoorbeeld DR. STRANGELOVE (1964) en FULL METAL JACKET (1987) tot en met EYES WIDE SHUT. Op een groot scherm worden fragmenten uit de films vertoond, een centraal paneel geeft een synopsis en wat achtergrond bij de film, terwijl op de wanden meestal originele scenario’s met werkaantekeningen, productiefoto’s en brieven te vinden zijn. Her en der zijn props, kostuums en maquettes tentoongesteld. Op monitoren zijn interviews te volgen met bijvoorbeeld Jack Nicholson of Nicole Kidman. Een aparte zaal is gewijd aan de films die Kubrick nooit afmaakte, ARYAN PAPERS en NAPOLEON.
Het is een wat anekdotische opzet, die zowel geschikt is voor degenen die Kubricks werk nog niet zo goed kennen als voor de mensen die genieten van elk detail. Heerlijk zijn bijvoorbeeld de storyboardtekeningen van Saul Bass voor SPARTACUS, de originele ontwerpschetsen van Ken Adam voor DR. STRANGELOVE of de verontwaardigde brieven van kerkelijke zijde toen bekend werd dat Kubrick Nabokovs schandaalroman LOLITA ging verfilmen. Zijn antwoord staat er trouwens ook bij. Genrefans mogen ook nog snoepen van de rode astronautenhelm en de Starchild uit 2001: A SPACE ODYSSEY (1968), de typmachine en de jurken van de zusjes Grady uit THE SHINING (1980) en de naakte damessculpturen van de Korova Milkbar in A CLOCKWORK ORANGE.
De expositie is groot, maar niet uitputtend. Wie na afloop zin heeft in meer diepgravende analyse, vindt in de museumshop een dikke Engelstalige catalogus met essays en afbeeldingen. EYE vertoont natuurlijk ook vrijwel alle films op het grote doek. Alleen Kubricks debuutfilm FEAR AND DESIRE (1953) ontbreekt, op verzoek van de regisseur zelf. Voor het gehele programma verwijzen we graag naar de site van EYE. We pikken er alleen nog een paar speciale evenementen uit:
Donderdag 21 juni, 20.00 uur: 2001: A SPACE ODYSSEY, met live begeleiding door het Radio Filharmonisch Orkest, is reeds uitverkocht.
Vrijdag 22 juni, 17.00 uur: Publieksinterview met Christiane Kubrick en Jan Harlan over het leven en werk van Kubrick. Aansluitend: EYES WIDE SHUT.
Vrijdag 29 juni, 19.30: Interview met Johanna ter Steege. De Nederlandse actrice zou de hoofdrol spelen in Kubricks nooit voltooide film ARYAN PAPERS. Hans Beerekamp ondervraagt haar. Aansluitend: A.I. ARTIFICIAL INTELLIGENCE.
Donderdag 12 jul, 19.00 uur: Bart van der Put, journalist van het Parool en Schokkend Nieuws-medewerker, houdt een lezing over de ‘vreemde verschijnselen’ in het met mythes en complottheorieën bezaaide leven van Kubrick. Aansluitend: de mockumentary OPÉRATION LUNE (2002). Was Kubrick de man die de maanlanding in scène zette?
Stanley Kubrick: The Exhibition
21 juni – 9 september 2012
IJpromenade 1, Amsterdam-Noord
www.eyefilm.nl
