R.I.P | In de jaren zeventig behoorden Bud Spencer & Terence Hill tot de grootste filmsterren van Europa. Hun komedies, met klinkende Nederlandse titels als PAS OP OF WE SLAAN EROP! en DE VIER VUISTEN HEBBEN DE TROPENKOLDER, trokken miljoenen bezoekers en in de videotheken gingen hun films in de jaren tachtig als warme broodjes over de toonbank. Gisteren overleed de helft van het duo, Bud Spencer, op 86-jarige leeftijd.
Voormalig Olympisch zwemkampioen Carlo Pedersoli (Napels, 1929) rolt per toeval de filmwereld in. Na zijn succes als atleet en omzwervingen in Zuid-Amerika, trouwt hij in 1960 met de dochter van Giuseppe Amato, producent van onder andere Vittorio De Sica’s LADRI DI BICICLETTE. Hoewel Pedersoli in de jaren vijftig al kleine rolletjes speelde in films als QUO VADIS (1951) en HANNIBAL (1959), beproeft hij in eerste instantie zijn geluk als componist van folk- en popliedjes en als producent van tv-commercials. Pas in 1967 wordt hij, naar verluidt op een begrafenis, aangesproken door regisseur Giuseppe Colizzi. Colizzi, een kennis van zijn vrouw, is op zoek naar een forse acteur voor een rol in een spaghettiwestern. Pedersoli, die sinds zijn dagen als atleet aardig wat kilo’s is bijgekomen en bovendien een baard heeft laten staan, zou er geknipt voor zijn.
Als Bud Spencer (de naam ontleent hij aan het biermerk Budweiser en acteur Spencer Tracy) wordt hij gekoppeld aan Terence Hill, de slanke, blonde acteur met de felblauwe ogen die geboren werd als Mario Girotti. Hoewel de twee jaren eerder allebei te zien waren in HANNIBAL, hadden ze elkaar nooit eerder ontmoet. Hun eerste film als duo, DIO PERDONA… IO NO! (1967), is een kassucces en Colizzi maakt snel een vervolg, het voortreffelijke I QUATTRO DELL’AVE MARIA (1968), waarin voorzichtig wat humor wordt gebracht. De laatste film in deze trilogie is het merkwaardige LA COLLINA DEGLI STIVALI (1969).
Spencer en Hill vinden hun formule pas echt bij hun vierde film samen: de komische spaghettiwestern LO CHIAMAVANO TRINITĂ€ (1970). Spencer speelt de norse kleerkast Bambino, Hill zijn happy-go-lucky broer Trinity. Twee bandieten met een hart van goud die tegen wil en dank de beschermers worden van een Mormoonse gemeenschap die bedreigd wordt door een inhalige landeigenaar. De film is een wereldwijde kaskraker en levert een even succesvol vervolg op: CONTINUAVANO A CHIARMARLO TRINITĂ€ (1971).
In zijn beginjaren als filmster probeert Spencer er alles uit te halen wat erin zit. Hij ziet de populariteit van spaghettiwesterns afnemen en weet niet of het publiek niet snel genoeg gaat krijgen van zijn komische knokpartijen. Dat leidt tot een paar avontuurlijke keuzes, zoals het inmiddels vergeten misdaaddrama TORINO NERA (1972), de oorlogsfilm GOTT MIT UNS (1970) en een opvallende bijrol in Dario Argento’s 4 MOSCHE DI VELLUTO GRIGIO (1971).
Met de successen van PIĂ™ FORTE RAGAZZI (1972), ANCHE GLI ANGELI MANGIANO FAGIOLI (1973) en zijn eerste grote solofilm PIEDONE LO SBIRRO (1973) wordt duidelijk dat het publiek voorlopig geen genoeg krijgt van de chagrijnige kleerkast die elke film afsluit met een uitzinnige knokpartij. Hij bedient zich daarbij steevast van dezelfde technieken: een vlakke hand in de nek, twee vlakke handen tegen de oren of een gebalde vuist boven op het hoofd van zijn tegenstander. Natuurlijk altijd gepaard gaand met het cartoonachtig geluidseffect. Soms worden zijn opponenten gespeeld door ex-boksers als Joe Bugner en Kallie Knoetze, en dan incasseert Bud even hard als hij uitdeelt, maar komischer is het wanneer schriele boefjes uit alle macht op Bud inslaan en hij net doet alsof hij niets voelt.
Hoewel er soms twee of drie jaar tussen de Vier-vuisten-films zit, laat Spencer zijn fans nooit lang wachten: tussen 1973 en 1986 zijn Spencer en Hill negen keer samen te zien, terwijl Spencer maar liefst vijftien komedies solo maakt. Nadat hun formule definitief uitgewerkt lijkt te zijn, is Spencer al net zo productief op televisie: in vijf jaar tijd maakt hij achttien televisiefilms. In 1994 komen Spencer en Hill nog eenmaal samen in BOTTE DI NATALE, maar de komische western is een bedroevend slechte productie. Bovendien zijn de twee inmiddels zichtbaar te oud voor hun scabreuze personages.
Sinds eind jaren negentig duikt Spencer nog af en toe op in tv-producties en films, in rollen die beter bij zijn leeftijd passen, zoals de oude kapitein in CANTANDO DIETRO DI PARAVENTI (2003). Stil zitten kan hij niet. Hij publiceert zijn autobiografie, is actief voor Berlusconi’s rechts-populistische partij Forza Italia en lanceert een website waarop hij kleurrijke verhalen vertelt over zijn verleden en een CD vol door hem gezongen liedjes aanbiedt.
Wie niet is opgegroeid met de films van Bud Spencer kan zich waarschijnlijk moeilijk voorstellen dat ze destijds miljoenen bezoekers trokken. Naar de maatstaven van nu ligt het tempo laag en zijn de grappen vaak oubollig. Maar voor mijn generatie waren Spencer & Hill vroeger vaste waardes bij kinderfeestjes, bioscoopbezoekjes of op een druilerige zondagmiddag. Ik heb nog steeds een zwak voor zijn films en als ik behoefte heb aan zonneschijn en zorgeloosheid, dan gaat nog een keer PAS OP OF WE SLAAN EROP in de dvd-speler en voel ik me weer even twaalf jaar.
Voor zijn fans bleef Bud Spencer altijd larger than life, getuige de liefdevolle grappen op internet waarin Spencer korte metten maakt met iedereen van Darth Vader tot Chuck Norris. Maar Carlo Pedersoli was natuurlijk meer dan Bud Spencer: hij was atleet, filmster, jurist, succesvol zakenman, piloot, componist, uitvinder en toegewijd family man. Volgens zijn zoon sliep zijn vader vredig in en was zijn laatste woord “bedankt”. En waarom niet? Hij haalde alles uit het leven wat erin zat. Ciao, Mr. Pedersoli.
ROEL HAANEN
(Noot van de redactie: op vrijdag 8 juli organiseert Schokkend Nieuws i.s.m. LAB111 een extra editie van Straight to Video met een Vier Vuisten-film op VHS. Aanvang 21.00 uur. Arie Biemondstraat 111, 1054 PD Amsterdam.)
