NEDERHORROR | Het is 25 jaar geleden dat DE JOHNSONS uitkwam. In Schokkend Nieuws #128 wijden we tien pagina’s aan de Nederhorror-klassieker die voor het grootste deel in Rotterdam en de Biesbosch werd opgenomen. Hier zijn vijf andere genrefilms op bijzondere Nederlandse locaties… door buitenlandse ogen.

Het tere kasplantje dat we Nederhorror noemen heeft in de loop der jaren niet zo heel veel speelfilms opgeleverd; toch biedt ons kleine kikkerlandje genoeg leuke locaties! Het lijkt er helaas wel op dat vooral buitenlanders die kunnen waarderen.

STATION HEERHUGOWAARD

Het oude station werd in 1967 al gesloopt, maar hier werd de allereerste ’Nederlandse’ griezelfilm DE SPOOKTREIN (Carl Lamac, 1939) opgenomen. Een groepje treinreizigers strandt ’s avond op het verlaten, spookachtige stationnetje van ‘Valkenrade’. De stationschef doet met enge verhalen over een spooktrein zijn uiterste best het gezelschap te verjagen. Wat voert die man in z’n schild? Heeft de beroepsgoochelaar in het gezelschap, professor Alberto, er iets mee te maken? Is de onverbeterlijke grappenmaker Ted wel te vertrouwen? En wat weet de krankzinnige Julia van Dongen (Fien de la Mar) over de rondwarende geest van een vermoorde spoorwegman?

Bekijk de trailer hier (Flash)

De Tsjechische regisseur Karel Lamac, op de vlucht voor het nationaalsocialisme, baseerde zijn film op een stuk van de Britse toneelschrijver Arnold Ridley. De film is door EYE Filmmuseum op dvd uitgebracht. Waarschijnlijk werd voor station Heerhugowaard gekozen omdat niets zo griezelig is als het alledaagse. Van dit type gebouw, het zogenaamde ‘Standaard Station vijfde klasse’ stonden er namelijk 38 in ons land. Er zijn er nog negen over: in Echt, Kapelle-Biezelinge, Krabbendijke, Kruiningen-Yerseke, Laren-Almen, Markelo, Reuver, Swalmen en Horst-Sevenum. Ze werden allemaal rond 1863 gebouwd. Zou de spooktrein daar nog halt houden?

HET VREDESPALEIS IN AMSTERDAM ?

Nou ja, het Vredespaleis staat natuurlijk in Den Haag; maar dat doet er allemaal niet zoveel toe in Alfred Hitchcocks FOREIGN CORRESPONDENT. Reporter Johnny Jones heeft genoeg van suffe man-bijt-hond artikelen en reist naar Europa. Aan de vooravond van de nieuwe wereldoorlog komt hij in Nederland een bende Duitse spionnen op het spoor.

We spelen een beetje vals: Hitchcock zette geen voet op Hollandse bodem voor zijn eerste Amerikaanse spionagethriller. De trappen van het ‘Vredespaleis’ en de 25 meter Zaanse windmolen werden in de studio’s van Samuel Goldwyn nagebouwd. De Nederlandse diplomaat Van Meer die aan het begin van de film vermoord wordt, werd gespeeld door de Duitser Albert Basserman. Het ‘Nederlandse’ meisje dat tolkt wanneer onze held aangifte probeert te doen bij de politie leerde haar tekst fonetisch: ‘Hij zekt dat oe met iem mee moet kaan. Een uwde man wordt in die mulen gewanken gehuen. [onverstaanbaar] Volkt oe hem alstoeblieft!’

DE KRAAI IN WESTBROEK

Het kostte Bart Oosterhoorn flink wat uitzoekwerk voor een artikel in SN66, maar we zijn er zeker van: de molen in MILL OF THE STONE WOMEN / IL MULINO DELLE DONNE DI PIETRA (Giorgio Ferroni, 1960) bestaat wél. Hij heet De Kraai en staat aan de Westbroekse Molenweg in Westbroek. In deze Italiaanse gothic horror bewoont de excentrieke kunstenaar Gregorius Wahl een windmolen nabij Zaandam. Wahl organiseert er regelmatig een macaber schouwspel: zijn collectie stenen beelden van op gewelddadige wijze om het leven gekomen vrouwen, die door een mechaniek aangedreven door een mistroostig decor bewegen…

De film in de traditie van Mario Bava en Riccardo Fredo was de eerste Italiaanse gothic horror in Technicolor. Dat betaalt zich uit in prachtige, expressief rood en blauw belichte shots van spinnenwebben, vreemde werktuigen en de griezelige beelden in de windmolen. Collega Mike Lebbing was ook te spreken over de geïnspireerde buitenopnamen: ‘Veelal gefilmd op mistige herfstochtenden zien de verlaten straten van Amsterdam en de omgeving van Zaandam er verrassend zwaarmoedig uit.’ Mondo Macabro heeft enkele jaren geleden een dvd uitgebracht. De molen is misschien ook nog te bezoeken, maar je moet wel snel zijn.

HET VONDELPARK IN AMSTERDAM

CHRISTIANE F. – WIR KINDER VOM BAHNHOF ZOO (Uli Edel, 1981) was een drama dat een hele generatie jongeren waarschuwde voor drugsgebruik, maar de film was natuurlijk ook gewoon een commerciële hit. Laat het dus maar aan sleaze bag Rino Di Silvestro over om daar een rip-off van te maken. En waar kun je nou beter een junkie-drama filmen dan in Amsterdam? HANNA D. – LA RAGAZZA DEL VONDELPARK (1984) gaat over een vrijmoedig meisje dat in het Vondelpark en diverse andere Noord-Hollandse locaties aan de naald raakt.

De Franse hoofdrolspeelster Ann-Gisel Glass verkeerde, net als het personage dat ze speelde, in slecht gezelschap in die jaren: ze was bijvoorbeeld ook te zien in Bruno Mattei’s prul RATS – NOTTE DI TERRORE (1984) en in PREMIERS DÉSIRS (1983) van softcore fotograaf David Hamilton – die vorig jaar zelfmoord pleegde onder een reeks aanklachten wegens verkrachting van minderjarigen. Maar we dwalen af: HANNA D. is door Severin Films op dvd uitgebracht, moeilijk te krijgen, maar misschien wil je die moeite liever ook helemaal niet doen.

DE GRACHTEN, KANALEN EN MEREN

Over de locaties van AMSTERDAMNED (Dick Maas, 1988) hebben we al vaker geschreven. Ondergetekende ging in 2013 samen met Fangoria-journaliste Kier-La Janisse en regisseur Dick Maas de grachten en de straatjes af: het Victoria Hotel, de Magere Brug, de Groenburgwal, Prinseneiland, Bickersgracht, Keizersgracht/Reguliersgracht, Spiegelgracht, Dam en natuurlijk de locaties in Utrecht en Heemstede… ze staan allemaal in onze Psychotronic Tourist Guide!

Onlangs realiseerde ik me echter dat Dick Maas wel heel goed gekeken moet hebben naar de speedboat chase in PUPPET ON A CHAIN (Geoffrey Reeve, 1971). De verfilming van een boek van Allistair Maclean zou trouwens ook de soortgelijke scène in LIVE AND LET DIE (Guy Hamilton, 1973) hebben geïnspireerd. PUPPET ON A CHAIN gaat ook weer over heroine in Amsterdam. Special Agent Paul Sherman is op Schiphol getuige van de moord op zijn contactpersoon, kan het niet goed vinden met politiechef De Graaf maar komt met de hulp van inspecteur Van Gelder uiteindelijk wel de drugsbende op het spoor. Ach ja, Nederlandse namen in buitenlandse films… De bendeleider, gespeeld door Vladek Sheybal, heet hier Meegeren. Han van Meegeren was natuurlijk een beroemde Nederlandsde kunstvervalser, en dit was niet de eerste keer dat buitenlandse regisseurs en scenaristen niet precies wisten waar in Holland de klepel hing. Maakt niet uit: in hun fantasie was ons landje toch behoorlijk opwindend!

Copyright: Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 16 oktober 2017.