bram roza en xangadix
bram roza en xangadix
INTERVIEW

Bram Roza en het zevenkoppig monster

bram roza en xangadix Yfke van Berckelaer en Bram Roza zijn bijna klaar met XANGADIX LIVES!; een documentaire over de klassieke Nederhorror DE JOHNSONS. Schokkend Nieuws ging op bezoek bij Bram voor zijn verhaal achter de documentaire.

In Gouda heeft SN-vormgever Bram zijn memorabilia van DE JOHNSONS (Rudolf van den Berg, 1992) uitgestald op de eettafel: talloze posters, persmateriaal, videobanden uit zowel Zuid-Korea als Duitsland, verschillende versies van het scenario, foto’s die hij heeft gekregen van Rudolf van den Berg en zelfs een exemplaar van Schokkend Nieuws #2 uit 1992 waarin de film wordt besproken. Onze toenmalige recensent noemt DE JOHNSONS een goed geklaard routineklusje, ‘maar griezelig is anders.’ Twee jaar later maakt de film daarentegen een onuitwisbare en angstaanjagende indruk op de toen achtjarige Bram. “DE JOHNSONS was de eerste horrorfilm die ik zag en zorgde in eerste instantie voor nachtmerries over de kleine Johnson met de mondharp. Later is het mijn lievelingsfilm geworden. Mijn favoriete moment is als één van de Johnsons door z’n hoofd wordt gezaagd door Victoria Lucas (Monique van de Ven), zo door de deur heen. Geweldig! Ik houd echt van gore en splatter.”

In de zomer van 2016 komt Bram het rekwisiet van Xangadix, de kwaadaardige embryo-god uit DE JOHNSONS, op het spoor. Hij besluit zijn zoektocht naar Xangadix vast te leggen met een korte documentaire over de film. Vol enthousiasme contacteert Bram de cast en crew van DE JOHNSONS met de vraag of hij ze mag interviewen. “Iedereen die aan DE JOHNSONS heeft meegewerkt vond het toentertijd een geweldig project; het was natuurlijk ook best een grote film. Maar niemand had verwacht dat het nog een staartje zou krijgen. Ze waren allemaal positief verrast. Velen wilden meewerken aan de documentaire en het werd al snel te veel werk voor mij alleen als fulltime grafisch vormgever.” Bram schakelt de hulp in van Yfke van Berckelaer, regisseur en SN-correspondent in Los Angeles, en samen maken ze XANGADIX LIVES!

Bram Roza foto 1

De documentaire traceert het turbulente ontstaan van DE JOHNSONS. In de Verenigde Staten schreven Roy Frumkes en Rocco Simonelli The Johnson Blues en dit scenario kwam in Nederland terecht bij Movies Film Productions. Ruud van Hemert (SCHATJES!) moest de film gaan regisseren en bewerkte het scenario, maar werd ontslagen na een knallende ruzie met de producenten. De regie belandde in de handen van Rudolf van den Berg (SÜSKIND) en op zijn verzoek werd het scenario drastisch herschreven door Leon de Winter. “Wat ik zelf het interessantst vind, is de transitie die de Johnsons als personages hebben doorgemaakt,” vertelt Bram. “In het Amerikaanse scenario zijn er twaalf misvormde redneck freaks. Van Hemert maakt er zes ruige gasten van, maar ze zijn niet meer zo bizar. Van den Berg en De Winter schrappen dat allemaal weer en creëren een zevenkoppig monster. Het moest één geheel zijn waar steeds een plakje van af wordt gesneden. Ik heb aan Richard Raaphorst (FRANKENSTEIN’S ARMY) gevraagd om tekeningen te maken bij deze ontwikkeling. In XANGADIX LIVES! zijn deze character designs van de Johnsons te zien.”

XANGADIX LIVES! gaat tevens over de rol van het horrorgenre binnen de Nederlandse filmcultuur. “We ontwikkelen een pleidooi: Nederland kan niet zo goed omgaan met horrorfilms of genrefilms in het algemeen. We hebben sowieso niet echt een filmcultuur. Onze films zijn wat mij betreft stukjes theater waar we omheen gaan lopen met een camera. We zijn te nuchter voor movie magic. Daardoor stagneert de productie van horror.” Volgens Bram is dit bovendien deels te wijten aan het beleid van fondsen. Horrorfilms zouden geen diepgang of culturele waarde hebben. Tegelijkertijd worden romantische komedies vaak wel gesteund met subsidies: “Wat is daar dan het belang van? Er zit daarom zeker een kritische noot in XANGADIX LIVES!”

Om het geld voor de nabewerking van XANGADIX LIVES! bij elkaar te krijgen, lanceren Bram en Yfke een campagne op Cinecrowd. Hoewel het Filmfonds het subsidieverzoek afwees, blijkt er wel degelijk animo te zijn voor de horrordocumentaire. “De campagne loopt nog tot halverwege oktober en het gaat nu al fucking goed. Alle donaties van de afgelopen week worden verdubbeld door het culturele VSBfonds en inmiddels hebben we zeventig procent van het bedrag binnengehaald.” Op 4 november beleeft XANGADIX LIVES! zijn première tijdens het Rotterdamned filmfestival in KINO Rotterdam, maar Bram vertelt dat verdere distributie nog onzeker is. “In de jaren negentig kocht Universal allemaal kleine productiehuizen op, waaronder Movies Film Productions. Toen ik contact opnam met Universal wisten ze niet eens dat ze de rechten van DE JOHNSONS hadden. Ik heb zelfs voorgesteld dat Universal de film opnieuw zou kunnen uitbrengen met XANGADIX LIVES! als extra op de dvd. Tevergeefs helaas, maar misschien veranderen ze van gedachten.” Bram grapt dat hij altijd nog een belcampagne kan starten: “Zo heeft Ate de Jong zijn HIGHWAY TO HELL (1991) opnieuw uitgebracht. Na het zoveelste telefoontje dacht Universal dat die film gewild was.”

Bram Roza foto 3

Voor Bram is XANGADIX LIVES! zijn debuut als filmmaker, maar wat hem betreft blijft het daar ook bij. “Het is sowieso bijna niet te doen naast mijn eigen baan. Je doet dan alles ‘s avonds en in het weekend. Ik ben ook oprichter van het UFO Meldpunt Nederland en heb tijdens het maken van XANGADIX LIVES! wel zitten denken aan een kleine documentaire over Nederlandse UFO’s. Maar aan de andere kant, ik kan eigenlijk helemaal geen films maken. Ik ben gewoon grafisch vormgever en Yfke is regisseur.”

Van onder de eettafel haalt Bram een zwarte sporttas tevoorschijn. Hij bewaarde het pronkstuk van zijn DE JOHNSONS-collectie voor het laatst; in de tas zit het rekwisiet van de door hem zo geliefde Xangadix. Ondergetekende mag het monstertje even vasthouden, maar moet wel voorzichtig zijn. Xangadix is oud en fragiel – hij is aangetast door rubberrot en verliest steeds meer tenen. Bram benadrukt dat de sporttas tijdelijk is, binnenkort gaat hij op zoek naar een stolp voor zijn gekoesterde aanwinst. Vlak voordat ons interview wordt afgerond, wijst Bram tot slot trots naar de onderste plank van zijn boekenkast. “Dit zijn vintage Día de los Muertos-poppen van papier-maché uit Mexico. Ik heb ze gekregen van Chris Brouwer, producent van DE JOHNSONS. In de film staan ze in kast van Victoria Lucas en dochter Emalee (Esmée de la Bretonière), nu staan ze bij mij thuis.” Ook al wil Bram zichzelf geen echte filmmaker noemen, zijn grote liefde voor DE JOHNSONS en horrorcinema is een onbetwistbaar feit – XANGADIX LIVES! wordt misschien wel de werkelijke kroon op zijn verzameling.

Steun XANGADIX LIVES! XANGADIX LIVES! is een documentaire voor en door genrefans. Via de Cinecrowd-campagne kan je het project een warm horrorhart toedragen. Met een donatie vanaf tien euro verschijnt jouw naam zelfs op de aftiteling. De campagne loopt nog tot 16 oktober.

© Sabine Zwart
29 september 2017

Fan van horror, sci-fi en cult?

Neem een abonnement!

Ons magazine bevat nóg meer en staat vol interviews, recensies en achtergronden.
Voor slechts 35 euro valt-ie 6x per jaar op je mat!
Liever digitaal ontvangen? Dat kan ook!