VOORPRET | Hou die superhelden en robots maar bij je: sinds RISE OF THE PLANET OF THE APES (Rupert Wyatt, 2011) zorgen apen voor de meest consistente kwaliteitsblockbusters. Deze week verschijnt het derde deel in de Planet of the Apes-reboot serie, WAR FOR THE PLANET OF THE APES. We blikken terug op een aantal mogelijke inspiratiebronnen.
2001: A SPACE ODYSSEY
Stanley Kubricks sciencefiction-epos beïnvloedde zo ongeveer iedere scifi-film die erop volgde, maar DAWN OF THE PLANET OF THE APES (Matt Reeves, 2014) vertoont een bijzondere gelijkenis met deze ultieme klassieker: net als Kubrick begint Reeves zijn film met twintig minuten zonder dialoog en zonder mensen. Alle personages zijn apen. In 2001: A SPACE ODDYSEY zorgt een mysterieuze monoliet ervoor dat die apen gereedschap gaan gebruiken. De eerste stap richting menselijkheid. In DAWN hebben mensen juist onze soort ten dode opgeschreven met de ontwikkeling van een virus, waardoor de apen, die door datzelfde virus intelligenter worden, de kans krijgen de planeet over te nemen.
THE LAST MAN ON EARTH
Geen aap te bekennen in deze vroege postapocalyptische film, maar wel een virus dat bijna de gehele mensheid uitroeit. De enige ‘echte’ mens die overblijft is Dr. Robert Morgan (Vincent Price). Hij maakt dagelijks jacht op de vampiers die inmiddels de aarde bevolken. Richard Mathesons roman I am Legend zou later nog verfilmd worden als THE OMEGA MAN (1971) met Charlton Heston, I AM LEGEND (2007) met Will Smith en de Asylum-rip-off van laatstgenoemde, I AM OMEGA (2007). De eerste verfilming is echter de enige die het beroemde slot van het boek (min of meer) bewaart, waarin ook de belangrijkste gelijkenis met de APES-franchise zit: het einde van de mensheid wordt niet per se als iets slechts gepresenteerd. Het is gewoon een wisseling van de wacht.
MONKEY SHINES
Niet George A. Romero’s beste film, vooral omdat hij er niet in slaagt van het schattige kapucijnaapje Ella een angstaanjagend monster te maken. Ella is de hulpaap van een verlamde hardloper. Door medische experimenten is ze bijzonder intelligent gemaakt, net als Caesar (Andy Serkis) in RISE OF THE PLANET OF THE APES. Waar RISE het onderwerp intelligentie op een, eh, intelligente manier benadert, houdt Romero het bij een platte waarschuwing: probeer niet voor god te spelen, want voor je het weet word je in bad geëlektrocuteerd door een moordlustig aapje. Ella’s geluiden zijn overigens afkomstig van Frank Welker. Wat Andy Serkis is voor motion capture, is Welker voor dierengeluiden: noem een film met gekke beesten en je vindt zijn naam op de aftiteling. Zo was hij ook het aapje uit RAIDERS OF THE LOST ARK en de titelfiguren van CUJO, ANACONDA en GODZILLA.
INGAGI
Deze verloren exploitatiefilm uit 1930 is een nepdocumentaire, waarin ene Sir Hubert Winstead op expeditie gaat naar de Congolese jungle. Daar ontdekt hij een stam die zo’n hoge pet op heeft van gorilla’s, dat de vrouwen door de apen als seksslaven gebruikt worden. De film is in werkelijkheid opgenomen in Los Angeles, met zwartgeschminkte witte actrices. Voornaamste verkooppunt was de sensationele onzin over seks met gorilla’s. Het thema van de aap als seksueel agressief wezen zou nog vaak terugkeren: het beroemdste voorbeeld is natuurlijk KING KONG (1933), die mede door het succes van INGAGI gemaakt kon worden. In de nieuwe PLANET OF THE APES-serie valt juist op hoe weinig de apen in seks geïnteresseerd zijn. Blijkbaar hebben ze met hun hogere intelligentie ook meer schaamte gekregen.
THE MAFU CAGE
Carol Kane is vooral bekend als comediènne, in sitcoms van TAXI (1978-1983) tot UNBREAKABLE KIMMY SCHMIDT (2015) en komedieklassiekers van ANNIE HALL (1977) tot SCROOGED (1988). In het bizarre horrordrama THE MAFU CAGE (1978) zet ze haar manische, kinderlijke charisma in voor een angstaanjagende rol. Haar Cissy is een mentaal fragiele kunstenares die geobsedeerd is door alles wat uit Afrika komt. Ze maakt portretten van haar orang-oetangs, die ze houdt in een kooi. Net als de APES-films verkent THE MAFU CAGE de grenzen tussen mens en dier – grenzen die Cissy nogal eens overschrijdt.
