Dat is, vrij vertaald, de betekenis van ‘Boca do Lixo’, de bijnaam van een volkswijk in het centrum van São Paolo waar jarenlang goedkope Braziliaanse filmproducties werden gemaakt. En dat is ook de naam van het themaprogramma dat het International Film Festival Rotterdam (IFFR, 25 januari – 5 februari) dit jaar wijdt aan die films uit de smoezelige onderbuik van de Braziliaanse samenleving.
Het programmaonderdeel The Mouth of Garbage: Subculture and Sex in São Paulo biedt tijdens het IFFR een overzicht van de beste en meest opwindende speelfilms en korte films uit Boca de Lixo. Schokkend Nieuws-lezers mogen dat niet missen. Bijvoorbeeld vanwege Claudio Cunha’s SNUFF – THE VICTIMS OF PLEASURE (zie afbeelding) of de Braziliaanse pornoversie van A Chorus Line (zie onderstaande trailer).
Bovendien vernamen we, van de Paus van de Braziliaanse Trash zelve, dat er grote kans is dat José Mojica Marins aanwezig zal zijn. Alias: Coffin Joe, de man achter AT MIDNIGHT I’LL TAKE YOUR SOUL en vele andere gestoorde klassiekers.
In Boca de Lixo kwamen vanaf midden jaren zestig filmproducenten en filmmakers bijeen om low-budgetfilms te maken; dit bleef zo gedurende bijna dertig jaar. Ontluikend regietalent dat zich buitengesloten voelde van de grote filmstudio’s en elitaire artistieke bewegingen als Cinema Novo, kon hier gemakkelijk terecht. Boca de Lixo bracht een aantal van Braziliës belangrijkste filmmakers voort, onder wie Rogério Sganzerla, Carlos Reichenbach, Ozualdo Candeias en José Mojica Marins.
Hoewel veel Boca de Lixo-films in eigen land succesvol waren, hadden de producenten destijds voortdurend te maken met overheidscensuur en de beperkingen van een door Hollywood gedomineerd distributielandschap. Sommige films slaagden er handig in om overheidscontrole en restricties van de markt te omzeilen, terwijl ze een stevig kritische toon aansloegen; andere werden verboden of totaal uitgesloten van het commerciële distributiecircuit. Veel van deze films zijn tot op heden niet of weinig vertoond.
De complete filmlijst van The Mouth of Garbage: Subculture and Sex in São Paulo wordt binnenkort bekendgemaakt. Het programma omvat onder meer:
THE MARGIN (Ozualdo Candeias, 1967) – Vrachtwagenchauffeur annex filmmaker Candeias verliet het commerciële filmcircuit om dit neo-realistische verhaal te vertellen over São Paulo’s kansarmen die langs de Tietê-rivier leven.
THE PORNOGRAPHER (João Callegaro, 1970) – Een pop-art portret van de beproevingen en rampspoed van een jongeman die wordt ingehuurd als redacteur van een pornoblaadje, bestierd door een onbetrouwbare madame.
ORGY OR: THE MAN WHO GAVE BIRTH (João S. Trevisan, 1970) – De enige speelfilm van de bekende romanschrijver Trevisan is een radicale, verhaalloze re-evaluatie van en kritiek op Cinema Novo, waarin hij een losgeslagen jongere volgt die zijn vader heeft vermoord. De film werd direct verboden door het militaire regime. IFFR heeft de wereldpremière van de director’s cut, gemaakt van een speciaal voor dit retrospectief vervaardigde nieuwe 35mm-print.
THE VAMPIRE OF THE CINEMATHEQUE en THE INSIGNI FICANT (Jairo Ferreira, 1976 en 1980) – Vrij associërende, filmische essays annex dagboeken, gefilmd op Super 8, met openhartige momenten van veel van de bekendste Boca-filmmakers, verzameld door filmcriticus en –wetenschapper Ferreira.
SNUFF – THE VICTIMS OF PLEASURE (Claudio Cunha, 1977) – Cunha’s William Castle-achtige werk, destijds een van de grootste kaskrakers, gaat over twee Amerikaanse filmmakers die in Brazilië proberen een snuff-film te maken in een afgelegen schuur. Niet te verwarren met het Amerikaanse SNUFF uit 1976 (‘A film that could only be made in South America, where life is cheap!’)
THE EMPIRE OF DESIRE/SENSUAL ANARCHY (Carlos Reichenbach, 1981) – Destijds afgebrand door de critici, wordt deze wilde sex trip/road movie tegenwoordig door kenners gezien als een van de beste Braziliaanse films. Het IFFR vertoont Reichenbachs meesterwerk van een nieuwe 35mm-print.
OH! REBUCETEIO (Claudio Cunha, 1984) – Een hardcore pornoparodie op A Chorus Line, waarin een ego-maniakale theaterdirecteur zijn acteurs inspireert tot verhitte, vrije seksuele handelingen op het podium.
SIT ON MINE AND I’LL ENTER YOURS (Ody Fraga, 1985) – Fraga’s surrealistische, geestige tweeluik over een sprekende vagina en een man met een vreemde, penis-achtige uitstulping aan zijn hoofd, zit vol met onverwachte gebeurtenissen en doet denken aan de luchthartige stijl van de klassiekers van Russ Meyer of Radley Metzger.
FUK FUK BRAZILIAN STYLE (Jean Garret, 1986) – Satire op de klassenstrijd waarin de dwergacteur Chumbinho als bediende annex slaaf ontsnapt uit het huis van zijn rijke werkgevers en begint aan een droomachtige reis door een onderaardse wereld van verdrongen seksuele verlangens.
Het complete IFFR 2012-programma verschijnt op donderdag 19 januari als bijlage bij de Volkskrant en online op www.filmfestivalrotterdam.com.