TGIF| Het is weer vrijdag, dus tijd voor onze vaste rubriek TGIF, waar je hopelijk fan van bent. Want daar wil ik het deze week over hebben: fancultuur en alles wat dat behelst.
Wanneer ik geen artikelen schrijf als filmjournalist voor Schokkend Nieuws ben ik filmprogrammeur bij de filmfestivals Camera Japan en BUT Filmfestival. Zeker bij het laastste festival komt de filmfan in mij naar boven, want ik kan genieten van films die anderen snel meuk zouden vinden. Nu is dat sowieso de Schokkend Nieuws-lezer en -schrijver eigen; dat wij films omarmen die anderen eerder links zouden laten liggen. Schokkend Nieuws-schrijvers én -lezers zijn in de eerste plaats allemaal fan, vaak van ongewone dingen ook. Zo ging mijn hart bij het nieuws rond Cannes niet alleen sneller kloppen van de nieuwe Yorgos Lanthimos of Sofia Coppola, maar vooral ook van de posters van nieuwe films als TSUNAMBEE en CLOWNTERGEIST. Ik houd van allerlei soorten films, maar word vooral vrolijk van films als die van John Waters, eigenlijk nog het meest als ik de man zelf hoor spreken.
Als fan kun je soms met passie dingen verdedigen, waar door anderen op neer wordt gekeken. Of het nu pulpcinema is, een vuige horrorfilm, een stevige filmhuisfilm die in première ging in Cannes of de PIRATES OF THE CARRIBEAN-reeks. Of een reeks bijna vergeten franchises met titels als 1313 en D@BBE. Fancultuur is er in alle soorten en maten, van obscuur tot supergroot, en over bijna alles is er wel iets diepzinnigs te zeggen. Een video-essay als dit over LOGAN weet bijvoorbeeld intelligente conclusies over de zeitgeist te verbinden aan het grootste popculturele fenomeen van dit moment: de superheldenfilm.
Dat fancultuur gemeengoed is geworden zien we ook aan de enorme hetze rondom WONDER WOMAN. Een groep mannelijke fans was verbolgen over een handjevol speciale screenings voor enkel vrouwen in Alamo Drafthouse, een keten van cultbioscopen in Amerika. Behalve dat hun hoofden waarschijnlijk zouden exploderen als ze zouden horen van Pathé Ladies Night, zegt het iets over hoe fans zich een filmreeks kunnen toe-eigenen, en over de gevaren daarvan. Gelukkig levert het ook fantastische tegenreacties op, zoals de tweet hiernaast, nadat een verbolgen man had voorgesteld een screening voor enkel mannen te houden voor STAR WARS. Don Cheadle zegt overigens ook wat ik zelf over het geval denk, terwijl dit artikel, waarin een columniste zich verplaatst in “de perswoordvoerder van The Alamo Drafthouse”, een van de grappigste dingen is die ik deze maand gelezen heb. WONDER WOMAN reflecteert dan ook op deze wijze de botsingen tussen feminisme en een conservatief-reactionair mannelijk geluid, een strijd die je ook in de film terug kunt zien. Regisseur Patty Jenkins ondertussen, zorgde dat haar film geen R-rating kreeg omdat ze wilde dat ook jonge meisjes de film konden zien. Als je onderstaande foto ziet snap je waarom. De blik van het jonge meisje zal voor elke fan die jong is geweest herkenbaar zijn, of het nu gaat om WONDER WOMAN, Freddy Krueger, John Waters of E.T., of waar je dan ook fan van bent.
Om even WONDER WOMAN als een bruggetje te gebruiken naar mijn volgende bespiegeling op fancultuur; Nerdist maakte een mooie video waarin WONDER WOMAN popmuziek door de jaren heen vertolkt, als een ode aan de sterke vrouwen in de popcultuur. Nu is de overlap tussen muziek en filmcultuur sowieso een rijke voedingsbodem, want veel filmmakers gebruiken hun films als veredelde mix-tapes. Neem bijvoorbeeld David Lynch, wiens soundtrack voor LOST HIGHWAY geldt als een weerspiegeling van de Amerikaanse alternatieve muziekscene van de jaren 90. Dat Lynch nog steeds graag cureert zien we deze zomer, want hij houdt een ‘Festival of disruption’ met optredens van hippe acts als Bon Iver, Laura Marling en TV on the Radio. Een andere curator is Edgar Wright, wiens nieuwste film BABY DRIVER is vernoemd naar een nummer van Simon & Garfunkel en over een flinke muzikale selectie beschikt. Het leverde een leuk twitter-gesprek op met o.a Rian Johnson (zie voor meer voorbeelden van geweldig twitter-gebruik het plaatje hieronder) en The Rock over wat nu ‘The Simon and Garfunkel Cinematic Universe’ is gedoopt. Ook THE LEFTOVERS onderscheidt zich door unieke muzikale keuzes, grotendeels te danken aan ‘music supervisor’ Liza Richards.
THE LEFTOVERS is voor mij zo’n sterke serie omdat het de grote thema’s, in dit geval apocalyptisch van aard, hyper-persoonlijk maakt. Dat gevoel sloeg ook over op Variety-journalist Maureen Ryan, die een hartverscheurend maar prachtig stuk schreef over hoe de tegenstrijdige emoties van de personages rond rouw haar eigen rouwproces rond haar moeder reflecteerden. Dat is voor mij de kracht van fancultuur in haar puurste vorm: het entertainment waar je van houdt is soms intrinsiek verbonden met hoe jij in het leven staat. Dat is ook waarom in AMERICAN GODS de god van de Media, gespeeld door Gillian Anderson, hier geïnterviewd over haar rol, transformeert tot iconen als Bowie en Marilyn Monroe, sterren met een haast mythische status.
Toch moeten we niet vergeten dat de iconen van de filmwereld zelf ook mensen zijn en derhalve dus ook fans. In een interview met Edgar Wright op de set van BABY DRIVER zien we bijvoorbeeld ook hoe zijn rol als fan zijn werk als filmmaker beïnvloedt. Ook Jessica Chastain sprak deels als consument toen ze in haar rol als Cannes-jurylid terecht een oproep deed tot betere representatie voor vrouwen voor en achter de schermen. En regisseur Adam Wingard, de nieuwe regisseur voor KING KONG vs. GODZILLA, heeft het fanbloed door de aderen stromen, wat hij bewees met een overtuigend lijstje van vijf favoriete GODZILLA-films.
Dat fans het soms moeilijk hebben bewijst ook de remake van SUSPIRIA, die voor veel mensen als heiligschennis voelde, zeker toen bekend werd dat de film een gedempt kleurenpalet kent. Maar Bloody Disgusting kwam met een goed punt over waarom dat waarschijnlijk helemaal niet zo erg is. Want we weten dat horror-remakes best goed uit kunnen pakken. Wel slecht nieuws is dat SENSE8 gisteren beëindigd werd, waardoor het seizoen eindigt in een fikse cliffhanger. Het zal niet zo erg zijn als bij deze films, waarvan de post-credit scène een sequel beloofde die er nooit kwam, maar toch is het nooit fijn als er geëindigd wordt met een cliffhanger. Het mooist is als regisseur en televisiemakers kunnen eindigen wanneer ze dat zelf willen: Noah Hawley van FARGO liet bijvoorbeeld weten dat er geen FARGO seizoen 4 komt als hij niet met een nieuw goed idee komt. En om de brug tussen fans en makers helemaal te slechten: Bryan Fuller hoopt nog steeds op een HANNIBAL seizoen 4, waar hij achter de schermen flink voor aan het lobbyen is. Niet alleen als televisiemaker, maar ook als fan van de personages. Want soms zijn filmmakers de grootste fan van hun eigen werk. Geef ze eens ongelijk; die passie voor film en televisie, of het nu hoge of lage cultuur is, kennen we als lezer van deze site allemaal.
Prettig weekend!
Theodoor Steen
Vond je dit artikel leuk? Deel het op sociale media door middel van onderstaande knoppen!
