RECENSIE
Televisie

Twin Peaks: The Entire Mystery(1990–1991)

In 1991 veranderden David Lynch en Mark Frost de televisiewereld. TWIN PEAKS opende de deur voor uitdagend, duister en complex drama op de buis. De blu-ray-box TWIN PEAKS: THE ENTIRE MYSTERY brengt voor het eerst het volledige verhaal samen: de twee seizoenen van de serie, de prequelfilm FIRE WALK WITH ME én de Heilige Graal waarop de fans zaten te wachten.

Zonder TWIN PEAKS geen LOST, SOPRANOS of BREAKING BAD. Het was één van de eerste series die bewees dat televisiedrama niet voorspelbaar en gemakkelijk hoeft te zijn. De serie draait om de moord op het tienermeisje Laura Palmer, een geliefde inwoonster van het plaatsje Twin Peaks. De joviale FBI-agent Dale Cooper (Kyle MacLachlan) bezoekt het kleine stadje om het onderzoek te leiden. Al snel wordt hij verliefd op de gemoedelijke sfeer, excentrieke inwoners en de damn fine coffee.

Wat TWIN PEAKS zo succesvol maakte, was wellicht de combinatie van de aantrekkelijke gezelligheid van het titelstadje en de mysterieuze, duistere mythologie die langzaam in de serie wordt opgebouwd. We hebben hier niet te maken met een gewone moordzaak: Cooper krijgt aanwijzingen in zijn dromen en ontdekt dat Twin Peaks geteisterd wordt door een demonisch wezen, BOB, dat bezit neemt van stervelingen.

Miljoenen fans raakten in de ban van het verhaal, maar het succes was van korte duur: het tweede seizoen werd zo slecht bekeken dat NBC de stekker uit de serie trok. Lynch weet de daling in de kijkcijfers aan het feit dat de centrale vraag – wie heeft Laura Palmer vermoord? – al vrij vroeg in seizoen twee wordt beantwoord. Later zei hij zelfs dat TWIN PEAKS wat hem betreft voorbij was na de oplossing van de moord. Dat is te zien. Lynch was zelf nauwelijks nog betrokken bij het merendeel van het tweede seizoen en de andere schrijvers lieten het verhaal, zonder de drijvende kracht van het moordmysterie, al snel instorten. Seizoen twee zit vol soap-achtige subplots en tenenkrommende sitcom-malligheid. Pas in de finale – één van de weinige door Lynch geregisseerde afleveringen – herpakte de serie zich, maar toen was het al te laat.

In 1992 volgde de film TWIN PEAKS: FIRE WALK WITH ME. De serie eindigde frusterend genoeg met een cliffhanger, maar in plaats van ons in de film de ontknoping te geven, maakte Lynch een prequel. FIRE WALK WITH ME toont de laatste dagen in het leven van Laura Palmer (Sheryl Lee). Wat een idee: een serieverfilming met in de hoofdrol een personage dat in de serie zelf nauwelijks voorkwam, rond een misdaad die we al opgelost hebben zien worden.

Lynch gaf de fans dus niet de antwoorden waarop zij zaten te wachten. Hij maakte de TWIN PEAKS-mythologie alleen nog maar ondoorgrondelijker, met nóg meer mysterieuze plotelementen die geen uitleg krijgen. Niet bepaald een fan pleasing slotstuk, dus. Evenmin een kritisch en commercieel succes: in Cannes klonk er boegeroep en de film leverde minder dan de helft op van de tien miljoen dollar die hij had gekost. De twee vervolgfilms die Lynch had gepland, werden dan ook nooit gemaakt.

Inmiddels is de reputatie van FIRE WALK WITH ME een stuk beter: veel Lynch-fans zien de film als één van zijn beste. Misschien helpt het dat er zoveel tijd verstreken is. We zien de film nu minder als ‘de verfilming van de televisieserie’ en meer als een op zichzelf staand werk. Dat lijkt ook Lynch’ bedoeling: niet voor niets begint FIRE WALK WITH ME met het shot van een televisietoestel dat kapot wordt geslagen.

Daarna volgt een proloog die nog duidelijker maakt dat we hier in een andere wereld zijn beland. FBI-agent Chester Desmond (Chris Isaak), een soort hard-boiled versie van Dale Cooper, onderzoekt de moord op ene Teresa Banks in het dicht bij Twin Peaks gelegen Deer Meadow. Hier geen vriendelijke excentriekelingen en damn fine coffee, maar onbeschofte types die je grijnzend vertellen dat de koffie drie dagen oud is.

Om zich te kunnen voorbereiden op de zaak krijgt Desmond een gecodeerde boodschap in de vorm van een dans. De danseres heeft één hand in haar zak en dat betekent dat de lokale bevolking iets te verbergen heeft, begrijpt Desmond meteen. En ze draagt een blauwe roos. Dat snapt Desmond ook, maar hij weigert het aan zijn partner uit te leggen: “I can’t tell you about that.” Het publiek komt het evenmin te weten.

Lynch speelt een spel met symboliek en de conventies van het detectivegenre. Hij stopt zijn film vol cryptische uitspraken en bijzondere objecten die in normale detectiveverhalen aanwijzingen zouden geven tot de oplossing van het mysterie. Maar hier wordt niets opgelost. De oplosbare puzzel van het detectiveverhaal blijkt de onoplosbare puzzel van het unheimliche horrorverhaal.

Zelfs wanneer we in de film terugkeren naar het vertrouwde Twin Peaks wordt de sfeer er niet beter op. Lynch focust op de tragische laatste dagen van Laura. Dat ze cocaïne gebruikte en zich prostitueerde wist de kijker al van de serie, maar nu dat expliciet in beeld gebracht wordt komt het een stuk harder aan. En dat geldt nog in nog sterkere mate voor Laura’s relatie tot BOB, over wie ze zegt: “He’s been having me since I was twelve.” Vanaf die uitspraak is duidelijk dat we van Lynch geen genade hoeven te verwachten. Het seksuele geweld dat op televisie wegens de toen geldende beperkingen alleen benoemd kon worden, krijgen we hier te zien. Lynch legt de hel bloot onder de oppervlakte van zijn relatief toegankelijke serie. Het is geen prettig gezicht.

Lynch’ werk wordt niet vaak horror genoemd, maar dat ligt vooral aan de beperkte gangbare definities van het genre. Hij gebruikt bekende horrorthema’s: demonische possessie, seksuele taboes, het Amerikaanse voorbeeldgezin. Zijn methoden zijn echter uniek. Hij creëert een gestileerde fantasiewereld en toont daarbinnen op rauwe, realistische wijze het leed van zijn protagoniste. Dat maakt FIRE WALK WITH ME de meest verontrustende kijkervaring in zijn oeuvre.

Naast de serie en de film bevat The Entire Mystery ook een groot aantal extra’s. Er zijn natuurlijk de gebruikelijke cast-en-crew-interviews en een making of die al waren opgenomen in de vorige dvd-box, maar interessanter is het nieuwe materiaal. Lynch zélf neemt een interview af met acteurs Sheryl Lee, Ray Wise en Grace Zabriskie (de familie Palmer) in character als hun personages. Gelukkig nemen alle betrokkenen de absurde premisse volledig serieus en vertrekken ze geen spier bij de openingsvraag: “You’ve been dead for twenty-five years now, and I’d like to ask you how things are for you?”

Maar de belangrijkste toevoeging die deze box biedt, is het materiaal dat door de fans de heilige graal genoemd werd: anderhalf uur aan verwijderd materiaal uit FIRE WALK WITH ME. De vraag of deze scènes ooit uitgebracht zouden worden, is al sinds de jaren negentig een onderwerp van discussie onder de die hards. Nu zijn ze er dan en de perfectionistische Lynch zorgt ervoor dat ze de status van extra’s ontstijgen: onder de titel THE MISSING PIECES heeft hij de scènes achter elkaar gemonteerd en van een soundtrack voorzien. In feite is het een tweede TWIN PEAKS-film.

Natuurlijk geeft THE MISSING PIECES geen nieuwe antwoorden, maar het is wel een bijzondere film geworden. Lynch filmt nooit scènes die puur dienen om de plot voort te stuwen. Zijn camera richt zich alleen op situaties die ook buiten hun narratieve context bezienswaardig zijn. Daardoor is THE MISSING PIECES een onderhoudend werkje, waarvan je haast zou vergeten dat het uit restmateriaal bestaat.

De komische toon van een aantal scènes zou de reden kunnen zijn dat ze uit de film geknipt werden. Aan de kwaliteit ligt het in ieder geval niet. Tot de hoogtepunten behoort de scène waarin de familie Palmer aan de eettafel de slappe lach krijgt: een zeldzaam vrolijk moment dat door de lange duur steeds vervreemdender wordt. De film is niet de beklemmende nachtmerrie van FIRE WALK WITH ME, maar wel een absurdistische, bezienswaardige toevoeging aan de franchise.

Dat het er op blu-ray allemaal fantastisch uitziet, is geen verrassing. Lynch liet in TWIN PEAKS vaak een voorkeur zien voor diepe kleuren en scherpe contrasten, zoals in de beruchte rode kamer waar de dromen van Cooper zich afspelen. Nooit eerder kwamen dergelijke scènes zó goed tot hun recht. Dat maakt The Entire Mystery sowieso al een significante verbetering ten opzichte van de eerdere boxen. Het uitstekende bonusmateriaal is vervolgens méér dan de kers op de taart.

Extra’s: Making of, interviews, The Missing Pieces. Distributie: CBS/Paramount Home. Copyright: Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de Eerder gepubliceerd in Schokkend Nieuws #110.

18 mei 2017
  • Titel
    Twin Peaks
  • Lengte
    1 minuten
  • Scenario
    Mark Frost, David Lynch
  • Cast
    Kyle MacLachlan, Michael Ontkean, Mädchen Amick
  • Taal
    English, Icelandic, Afrikaans, Norwegian
  • Land
    United States
  • Trailer
guest
0 Reacties
Inline Feedbacks
View all comments

Ons magazine bevat nóg veel meer.

Word abonnee!

Als je houdt van de genrefilm, is ons magazine echt wat voor jou.
Neem een abonnement en voor slechts 35 euro valt-ie 6x per jaar op je mat.