Quentin Tarantino is een genie. Dat weet hij zelf ook. Misschien is hij iets té overtuigd van zijn eigen genialiteit: in THE HATEFUL EIGHT is hij op z’n meest ambitieus, terwijl hij minder te vertellen lijkt te hebben dan voorheen.
Een koets vervoert premiejager John Ruth (Kurt Russell), zijn gevangene Daisy Domergue (Jennifer Jason Leigh), zijn collega Marquis Warren (Samuel L. Jackson) en Chris Mannix (Walton Goggins), die beweert de nieuwe sheriff te zijn van de stad waar Domergue zal worden terechtgesteld. Mannix en Warren vochten beiden in de Burgeroorlog, aan verschillende kanten. De resulterende onenigheid is slechts een voorproefje van de hel die losbarst wanneer dit viertal voor een sneeuwstorm schuilen moeten in een pleisterplaats, waar ze opgesloten raken met nog vier haatdragende figuren.
Tarantino krijgt vaak het verwijt zelfingenomen te zijn en teveel toe te geven aan zijn instincten. De lange dialogen, het overdreven geweld en gescheld; het zou geen kwaad kunnen als iemand hem af en toe in toom hield. Bij THE HATEFUL EIGHT kan ik me voor het eerst echt vinden in die kritiek. Inderdaad, hij vindt zijn dialogen wel érg geweldig. Met name Warren en Ruth kletsen er tot vervelens toe op los. THE HATEFUL EIGHT is voor een groot deel een film over retoriek. Wie krijgt de meeste macht in de minimaatschappij van de acht? Degene met de vlotste babbel. Tarantino lijkt de kracht van beknoptheid te vergeten. Een sterke oneliner maakt vaak meer indruk dan een uitgebreid relaas. Bovendien worden zijn dialogen soms uitleggerig. Waar Tarantino vroeger zijn publiek de ruimte gaf te interpreteren, lijkt hij nu bang dat we bepaalde zaken niet begrijpen als hij ze niet bloemrijk benadrukt (de regisseur is een fan van Aaron Sorkins onuitstaanbare tv-serie The Newsroom; zien we hier de invloed van Sorkins neerbuigende schrijfstijl?).
Tarantino’s vorige films boden vaak interessante inzichten in de politiek van genrecinema, zonder met hun intelligentie te koop te lopen. In THE HATEFUL EIGHT maakt Tarantino de politiek explicieter dan ooit. Zo vertelt Warren aan Ruth dat laatstgenoemde niet begrijpt wat het betekent om zwart te zijn in Amerika. Hun gesprek is herkenbaar voor wie sociale ontwikkelingen in de gaten houdt, maar volstrekt overbodig: het punt was al gemaakt door de handelingen van de personages.
Misschien ligt het probleem bij de afwezigheid van Tarantino’s voormalige vaste editor, Sally Menke, die in 2010 overleed. Zij monteerde RESERVOIR DOGS tot en met INGLOURIOUS BASTERDS. Die eerste zeven films zijn perfect gestructureerd en bevatten nauwelijks een minuut teveel. Dat kan niet gezegd worden van DJANGO UNCHAINED, de eerste na haar dood, en zeker niet van THE HATEFUL EIGHT: door het onnodig langdradige geklets heeft de film moeite op gang te komen.
Dit maakt het Tarantino’s minst geslaagde film. Maar gezien de kwaliteit van de rest van zijn oeuvre is dat allerminst een ramp. De regisseur heeft, met name in de tweede helft, nog heel wat moois te laten zien. Stilistisch is hij op zijn best: in UltraPanavision 70mm zorgen hij en cameraman Robert Richardson voor een aantal schitterende shots van winterlandschappen, met blauwen en witten die de vrieskou de zaal in blazen. Én voor rijkelijk gedetailleerde close-ups van smerige gezichten, waarop de poriën te tellen zijn. Het soort koppen dat Sergio Leone ook graag filmde.
Toch lijkt THE HATEFUL EIGHT minder op de door Tarantino zo geliefde spaghettiwesterns dan je zou verwachten. Zelfs de muziek van Ennio Morricone (de eerste originele score die Tarantino gebruikt) doet meer denken aan zijn werk voor THE THING (1982) (zij het zonder de synthesizers), dan aan de DOLLARS-trilogie. En Tarantino laat zich niet alleen inspireren door Italiaanse grootheden, maar ook door Howard Hawks, wiens THE THING FROM ANOTHER WORLD (1951) en RIO BRAVO (1959) hij vast ter voorbereiding herkeken zal hebben.
Net als Hawks toont Tarantino zich een meester van de trage spanningsopbouw. De spanning ontlaadt zich bij hem vaak in een harde geweldsuitbarsting: zo ook in THE HATEFUL EIGHT, waar gruwelijke daden vaak fungeren als punchline van een cynische grap. Richting het einde ontpopt de film zich als venijnige satire. Tarantino legt zijn politieke commentaar dan niet meer in Warrens mond, maar laat de gebeurtenissen voor zichzelf spreken. Dan uit zich een gitzwarte visie op Amerika: een land dat gebouwd werd op valse beloftes, waar gerechtigheid alleen bestaat als toneelstuk.
Distributie: eOne. Copyright Julius Koetsier BE: 6 januari, NL: 7 januari Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 6 januari 2016.
