Wie zegt dat prequels niet goed uit kunnen pakken? In X-MEN: FIRST CLASS geeft Matthew Vaughn een meesterlijk lesje in het maken van een superheldenfilm. Terug naar school was zelden leuker.
Na X-MEN (Bryan Singer, 2000), twee vervolgen en de spin-off X-MEN ORIGINS: WOLVERINE (2009) is het nu tijd voor de prequel in de Marvel-serie. Matthew Vaughn was eerder in beeld als regisseur van X-MEN: THE LAST STAND, een klus die uiteindelijk naar Brett Ratner ging, maar hij liet vorig jaar met KICK-ASS al zien met het genre overweg te kunnen.
In X-MEN: FIRST CLASS raakt de jonge professor Charles Xavier (James McAvoy, WANTED) bevriend met de door oorlogstrauma’s geplaagde Erik Lehnsherr (Michael Fassbinder, EDEN LAKE). Beide bezitten superkrachten door genetische mutaties. Beide zitten achter slechterik Sebastian Shaw (Kevin Bacon) en zijn club van machtsbeluste mutanten aan. Xavier en Lehnsherr rekruteren een aantal jongeren die ook over superkrachten beschikken en richten zo het eerste X-Men team op. Toch verschillen de twee vrienden van elkaar. Charles gelooft in vrede. Erik is door zijn verleden cynisch en kwaad geworden en ziet gewone stervelingen als potentiële vijanden. Wie de franchise kent, weet dat we de ontstaansgeschiedenis beleven van twee nieuwe aartsvijanden: Professor X en Magneto.
Strippuristen ergeren zich wellicht aan X-MEN: FIRST CLASS. Dit zijn immers niet de eerste X-Men die we uit de comic kennen en de leden van de Hellfire Club komen evenmin overeen met het origineel. Dat zijn details die alleen hardcore fanboys zullen irriteren. De diepgang van de comic blijft wel gewaarborgd. De X-Men zijn complexe superhelden, met veel politieke lading. Wetende dat de strip in de jaren zestig ontstond, is het niet moeilijk om in Professor X en Magneto personificaties van respectievelijk Martin Luther King en Malcolm X te zien. Het complot dat Shaw in X-MEN: FIRST CLASS smeedt, draait om het historische dieptepunt van de Koude Oorlog, de Cubaanse rakettencrisis.
X-MEN: FIRST CLASS heeft bovendien enkele voortreffelijk gelaagde personages. We kunnen ons identificeren met de frustratie en woede van Erik/Magneto, met de hoop en toewijding van Charles Xavier en met de identiteitscrisis van shapeshifter Raven/Mystique. Dat is niet alleen de verdienste van de scenarioschrijvers, maar zeker ook die van de acteurs. James McAvoy geeft Charles Xavier een menselijker gezicht mee dan Patrick Stewart deed. Michael Fassbinder is indrukwekkend in zijn scènes als viertalige (!) nazi-jager. Grootste verrassing is Jennifer Lawrence als de getroebleerde Mystique.
Bij een superheldenfilm horen natuurlijk ook superkrachten en actie. Omdat de jonge mutanten hun gaven nog moeten leren beheersen, heeft Vaughn ruim de gelegenheid om de krachten van Beast, Banshee of Darwin bij ons te introduceren. Het levert vaak spectaculaire, strak gechoreografeerde actiescènes op. Vaughn liet zich mede inspireren door de James Bond-films, en die invloed is merkbaar in femmes fatale, onderzeeboten en uiteraard Russen. En dan is er ook nog ruimte voor humor. X-MEN: FIRST CLASS zit, met een speelduur van dik twee uur, volgepakt met meeslepende avonturen, boeiende personages en actie. Aan het einde wil je méér.
DI: 20th Century Fox (Release NL: 2 juni / B: 1 juni)
Copyright Lieuwe van Albada. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 2 juni.
