Om maar meteen met de deur in huis te vallen: deze remake van Hideo Nakata’s RING uit 1998 is de best mogelijke Amerikaanse vertaling van een in oorsprong zeer Japans gegeven. In het kort: een verslaggeefster komt via een sterfgeval in de eigen familiekring op het spoor van een videotape die na bezichtiging binnen een week dood en verderf zaait. De tape zelf, een montage van onheilspellende, surrealistische beelden, bevat in eerste instantie moeilijk te duiden aanwijzingen voor de herkomst van het fenomeen.
Nakata houdt het klein: het is de naaste omgeving van de verslaggeefster, in casu haar zoontje en ex-vriend, die bedreigd wordt. Horror is hier synoniem met persoonlijke tragedie, niet met apocalyptische besmettingsfantasieën a la OUTBREAK of Cronenbergs SHIVERS en RABID (en met diens thematisch verwante VIDEODROME heeft RING trouwens ook opvallend weinig gemeen).
Zonder veel van de plot te verraden, vallen er een paar elementen aan te wijzen die kenmerkend zijn voor hedendaagse Japanse spookverhalen. De angst voor de demonische invloed van technologische verworvenheden, van televisie tot internet, vind je bijvoorbeeld ook terug in Kiyoshi Kurosawa’s enigmatische KAIRO (ook al op de nominatie voor een Amerikaanse remake), waarin de wereld der geesten zich manifesteert via een eigen website (!).
Dat het demonische zich in RING vervolgens presenteert als een vrouw en niet in de gedaante van een enge mannelijke griezel is eveneens typisch Japans. Regisseur Norio Tsuruta, verantwoordelijk voor het derde deel uit de serie, RING 0, legde het in Fangoria eens als volgt uit: ‘Hoe paradoxaal het ook klinkt: zwakte wordt in Japan uitgelegd als kracht. Omdat vrouwen fysiek zwakker zijn dan mannen, worden vrouwelijke geesten als griezeliger beschouwd. Jason Voorhees is groot en sterk. Voor Japanners is dat niet eng. Onze geesten ogen zwak, maar zijn juist erg sterk.’
Een derde eigenaardigheid van Japanse spookfilms is het geringe belang dat wordt gehecht aan een tot in de puntjes uitgewerkte logica. Des te verrassender is het dat Verbinski een zeer acceptabele kruisbestuiving tot stand heeft weten te brengen, een versmelting van onbestemde uitheemse gruwel en een letterlijker Amerikaans idioom. Gebleven is bij voorbeeld de desolate sfeer van het origineel, waarbij de hoofdpersoon vrijwel alleen lijkt te staan in een vijandig universum.
Door de lens van cameraman Bojan Bazelli (KALIFORNIA, INVASION OF THE BODY SNATCHERS) ziet de leefomgeving van journaliste Rachel Keller (Watts) er even kil en anoniem uit als een willekeurige buurt in Tokio en wanneer het verhaal zich voor de ontrafeling van het mysterie verplaatst naar een dun bevolkt eilandje met pittoreske vuurtoren, lijken we in Stephen King-land te zijn beland, waar achter iedere boom en heuvel het kwaad kan loeren. Het zijn twee uitersten qua sfeer, maar ze zijn verbonden door Verbinski’s kale visuele aanpak, waaruit geruststellende alledaagse opsmuk consequent is weg geretoucheerd.
Het grootste verschil met Nakata’s origineel is dan ook te vinden in het scenario van Ehren Kruger (SCREAM 3), een op zichzelf doortimmerd werkstuk waarin ieder beeld van de moordende videoband keurig wordt herleid tot de bron. Het maakt de remake verhaaltechnisch tot een complexere film dan die van Nakata, terwijl tegelijkertijd het mysterie geweld wordt aangedaan. Soms levert een toegevoegde subplot een verrassend sterke scène op, zoals wanneer Rachel aan boord van een veerboot de uitbraak van een renpaard veroorzaakt. Maar anderzijds is de door Kruger aangebrachte een-op-een-relatie tussen de onbehaaglijke fragmenten op de videotape en de gebeurtenissen die ze representeren een wel erg schoolse oplossing om de gaten in het oorspronkelijke Japanse script te dichten. Krugers methode doet nog het meest denken aan Hitchcocks prozaïsche Freudiaanse droomduiding in SPELLBOUND. Verbinski en Bazelli maken er overigens wel mooie surrealistische plaatjes bij, ergens halverwege het samenwerkingsverband tussen Hitchcock en Salvador Dali en de Luis Buñuel van UN CHIEN ANDALOU.
Als afgeleide van Nakata’s baanbrekende origineel valt er wel het een en ander op de Amerikaanse versie van RING af te dingen; los daarvan kan Verbinski’s experiment, met al zijn beperkingen, zeker niet als mislukt worden beschouwd. Het legt de lat voor toekomstige Amerikaanse adaptaties van Aziatisch materiaal, zoals Kurosawa’s KAIRO en CURE, THE EYE van de Pang-broers en Nakata’s DARK WATER, in elk geval behoorlijk hoog.
Copyright 2003 Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #58, voorjaar 2003.
