DIEPTEPUNT | Deze week is het precies twintig jaar geleden dat de wereld (opnieuw) kennis maakte met vampierdodende scholiere Buffy. Hier volgen de onmisbare afleveringen waar je als beginnende kijker naar uit kunt kijken.
Na een ongemakkelijke start als speelfilm werd Kristy Swanson voor de televisieserie ingeruild voor Sarah Michelle Gellar en groeide de serie uit tot een cult-classic. Zeker in seizoen 3-5 gold de serie als het summum van popculturele kwaliteit. Dit is Theodoor Steen’s top 10 afleveringen, in chronologische volgorde.
1. Passion (seizoen 2, aflevering 17)
Whedon staat er om bekend zijn kijkers en personages te pijnigen met onverwachte sterfscènes en gigantisch drama. Dit is de aflevering waar hij als filmmaker voor het eerst zijn publiek bediende met een soapy stomp in de maag, en meteen ook de aflevering waarin BUFFY THE VAMPIRE SLAYER veranderde van een aardig kabbelende tienerkomedie in een volwassen dramaserie. Met snedige oneliners, dat wel.
2. Becoming part 1 and 2 (seizoen 2, aflevering 21/22)
De passionele liefdesrelatie tussen Buffy en haar vampiervriendje Angel stond centraal in seizoen 2, waarmee de serie metaforisch inging op giftige relaties. In deze aflevering laat Whedon nogmaals zien kundig te zijn in het bespelen van de gevoelens van de kijkers, door niet alleen elke mogelijkheid tot een happy end te ontnemen, maar deze scènes te voorzien van vakkundig emotioneel effectbejag. Buffy is een tienersoap, maar wat voor één.
3. The Wish (Seizoen 3, aflevering 9)
Buffy’s ‘frenemy’ Cordelia, een oppervlakkige cheerleader die niet op haar mondje is gevallen, geldt als een favoriet personage voor de fans. In The Wish krijgt Cordelia de mogelijkheid een aflevering te dragen, vergezeld door het nieuwe personage Anya, eveneens een ‘fan favorite’. Elk seizoen heeft zo wel één of twee afleveringen waarin de bijpersonages centraal staan en Buffy naar de achtergrond verdwijnt. The Wish onderscheid zich van deze andere afleveringen door een “Twilight Zone”-achtige gimmick: de aflevering speelt zich af in een wereld zonder Buffy, wat een uiterst grimmig vooruitzicht is. En daarmee gaat deze aflevering toch ook weer stiekem over onze heldin.
4. Earshot (seizoen 3, aflevering 18)
Misschien wel de grappigste aflevering van BUFFY THE VAMPIRE SLAYER, in het beste seizoen. Buffy krijgt, dankzij een wond opgelopen door een demoon, de mogelijkheid de gedachten van andere tieners te horen. Whedon gebruikt de premisse om lekker veel clichès over tienerhormonen en -problemen aan te halen in de voor Whedon typische vlotte en knisperende dialoog, maar neemt ook de tijd voor een hartverscheurende scène over de pijn die veel tieners voelen. Earshot is tevens de meest controversiële aflevering: dankzij ongelukkige timing werd de aflevering oorspronkelijk gepland om een week na de Columbine-schietpartij uitgezonden te worden. Niet handig voor een aflevering waarin de dreiging van een schietpartij op school een rol speelt.
5. Fear Itself (seizoen 4, aflevering 4)
Buffy is, ondanks de vampieren en demonen, zelden echt eng, maar Fear Itself doet een goede poging specifieker gebruik te maken van de horrorelementen. Het is sowieso een vuistregel van Buffy: speelt een aflevering zich af op Halloween, dan is het sowieso één van de beste van dat seizoen. De angsten uit de aflevering krijgen ook nog enige diepgang, omdat ze ingaan op de onzekerheden van de personages zelf. Dat is ook de klasse van de serie, die haar demonen even reëel als metaforisch maakt. Toch kan Whedon het hier ook niet laten de aflevering te eindigen met een punchline, maar godzijdank is het één van de beste punchlines uit de serie. “Don’t taunt the fear demon!”
6. Hush (seizoen 4, aflevering 10)
Whedon is de koning van de spitsvondige dialoog en Buffy geldt daarin als zijn meesterwerk. Dus besloot de beste man, om zichzelf te bewijzen, een bijna dialoogloze aflevering te schrijven, wat de serie haar enige Emmy-nominatie opleverde. De lof is begrijpelijk: Hush is erg grappig, vol visuele humor en slapstick, en daarnaast ook erg eng. De monsters die voor een algehele stilte in Buffy’s woonplaats Sunnydale zorgen, ‘The Gentlemen’, zijn werkelijk angstaanjagend, mede geholpen door een vroege rol van Doug Jones.
7. Restless (seizoen 4, aflevering 22)
De formule van Buffy is meestal dat, naast vele losse episodes, in de loop van het seizoen een supervillain opstaat (‘The Big Bad’) die in de laatste episode verslagen wordt. In de seizoensfinale van Seizoen 4 is dat anders, The Big Bad werd immers de vorige aflevering onklaar gemaakt. Wat volgt is een uiterst bizarre aflevering. Restless speelt zich bijna volledig af in het onderbewustzijn van de personages, vol Freudiaans surrealisme en met een lome, hallucinante toon. De aflevering zal geen sense maken voor nieuwkomers, maar wie de personages heeft leren kennen ziet een visueel sterke verbeelding van hun diepste angsten en karaktertrekken. Tevens bevat de aflevering slimme vooruitwijzingen naar de komende seizoenen. En een bejaarde kaasverkoper, want het blijft een droom.
8. The Body (seizoen 5, aflevering 16)
Dé beste Buffy-episode is tevens één van de meest onkijkbare. Niet vanwege de kwaliteit- de aflevering belandt nog steeds steevast in lijstjes van beste televisie-episodes aller tijden- maar vanwege het hoge dramatische gehalte. De hele aflevering draait om de nasleep van de dood van een belangrijk bijpersonage, en hoe elk van de andere personages om moet leren gaan met de volstrekte willekeur van het universum en de eindigheid van het leven. Muziek en humor blijven vrijwel uit, vervangen door hartverscheurende monologen, ijzingwekkende realistische momenten van rouw en het beste acteerwerk dat de cast in zeven seizoenen heeft neergezet. Het is alleen een derhalve emotionele stomp in de maag dat een (her)kijkbeurt enige mentale voorbereiding vergt.
9. The Gift (seizoen 5, aflevering 22)
Buffy zou oorspronkelijk na vijf seizoenen eindigen en deze voorlopige serie-finale maakt dan ook nog één groot statement over wie Buffy als personage is. Ze staat voor familie, onbaatzuchtigheid, durf. En de serie zelf staat, net als deze aflevering, voor emotionele hoogstandjes, vlotte actie, puike humor, imponerende schurken en hartverwarmende personages. The Gift zou een perfecte finale zijn geweest, en hoewel seizoen zes en zeven elk hun momenten kennen (vooral seizoen zes is enigszins ondergewaardeerd) blijft het jammer dat Buffy niet op volle kracht is geëindigd.
10. Once More With Feeling (seizoen 6, aflevering 7)
Joss Whedon houdt van afleveringen die in één zin samen vatten te zijn en juist deze episodes zijn vaak de klassiekers. Seizoen 6 kent misschien wel het toppunt van een Buffy-gimmick-episode: een musicalaflevering. De soundtrack, sterk geïnspireerd door symfonische rock, is uitstekend: vol lekkere liedjes met spitsvondige teksten. Maar sterker nog is hoe de aflevering het uitgangspunt van musicals – dat je diepste emoties worden gezongen – gebruikt om de personages tegen wil en dank hun kaarten op tafel te laten leggen. Geheimen komen aan het licht, banden worden onherroepelijk beschadigd, liefdes verklaard. Once More With Feeling is daarmee niet geschikt voor nieuwe kijkers, maar geldt wel als één van de klassieke episodes.
Missen we een aflevering? Niet mee eens? Laat het ons weten via Twitter of Facebook!
